برگه استحکام بنا چیست؟ نکات مهمی که اگر ندانید مشکل ساز است

برگ استحکام بنا (برگ تأييد استحکام و تعهد نظارت) یکی از مصائب و پدیده شوم جامعه مهندسی در کشور ما است. هر ساختمانی در زمان خرید و فروش و نقل و انتقال سند، نیاز به پایان کار دارد و شهرداری برای صدور پایان کار ساختمانهایی که به هر دلیل بدون وجود نقشه و مهندس ناظر و برگ تعهد اتمام عملیات ساخته شده باشند، تقاضای برگ استحکام بنا می نماید.
برگ استحکام بنا باید از سوی یک مهندس عمران دارای پروانه اشتغال نظام مهندسی و دارای صلاحیت های طراحی و نظارت صادر، و گواهی امضاء گردد.

مسئولیت های برگ استحکام بنا

برگ استحکام چندین برابر برگ تعهد پایانکار مسئولیت و ریسک، برای مهندس ناظر دارد.
اولاً در برگ تعهد پایانکار ناظر استحکام ساختمان را تأیید نمی کند بلکه فقط انطباق ساختمان اجرا شده با نقشه ها را تأیید می کند. حال آنکه در برگ استحکام همانطور که از نام آن پیداست مهندس باید استحکام بنا را تأیید نماید. چنانچه مهندس ناظر استحکام بنائی را تأیید کرده باشد، در صورت وقوع حادثه، حداقل ۵۰ درصد از خسارات وارده سهم تقصیر دریافت خواهد کرد و این بیش از دو برابر سهم تقصیر معمول مهندسان ناظر در حوادث ساختمانی است.
ثانیاً مهندسی که اقدام به صدور برگ تعهد پایانکار می کند، خود بر احداث ساختمان، نظارت داشته است و کاملاً می داند که در زیر این لایه های نازک کاری چه سازهای اجرا شده است. اما کسی که برگ استحکام بنا صادر می کند هیچ اطلاعی از وضعیت سازه ساختمان ندارد و مشخص نیست ساختمانی که سالها پیش بدون نقشه و مهندس ناظر اجرا شده است، چه سازه ناایمنی دارد.

بنابراین ناگفته پیداست که حرف عده ای دلال برگ مهندسی که ادعا دارند برگ تعهد استحکام بنا هیچ تعهدی برای مهندس ناظر ایجاد نمی کند، تا چه حد لغو و دور از واقعیت است. اگر چنین بود، چرا شهرداری یکی از شروط صدور پایان کار را برگ استحکام بنا قرار داده است؟ دلیل این موضوع دقيقاً انتقال مسئولیت استحکام بنای ساخته شده از دوش شهرداری بر دوش مهندس ناظر است.

ساختمان هایی که با وجود جواز و نقشه و مهندس ناظر ساخته می شوند؛ نام مالک، طراح، سازنده و ناظر آنها معلوم است و بلافاصله پس از هر حادثه ای که برای ساختمان رخ دهد، افراد فوق مسئول خواهند بود.

ساختمان های بدون جواز و نقشه اما هیچ معلوم نیست که سازنده آنها چه ما بوده است و لذا مسئولیت استحکام ساختمان بر عهده شهرداری قرار می گیرد. شهرداری هم با تمام توان سعی در انتقال هر چه سریع تر این مسئولیت به مهندسان ناظر دارد.

در مواردی دیده شده است که برای تعمیرات ساختمان، بهره برداری های تجاری و آموزشی و حتی اضافه کردن آسانسور به ساختمان، شهرداری مالک را ملزم به تهیه برگ استحکام بنا نموده است.

على رغم مخاطرات و صدمات فوق الذکر صدور برگ تعهد استحکام بنا روال صحیح و اصولی خود را دارد که متأسفانه هیچ گاه به مهندسان ناظر آموزش داده نشده است و هیچ نهادی بر اجرای صحیح این روال، نظارتی نداشته است.

چه کسی می تواند برگ استحکام بنا بدهد؟

مهندسی که برگ استحکام بنا صادر می کند، باید دارای صلاحیت طراحی و نظارت باشد. این تأکید بر صلاحیت طراحی بی دلیل نیست. دلیل لزوم این صلاحیت اطمینان از انجام محاسبات سازهای برای ساختمان است. به این ترتیب که پس از مراجعه مالک برای اخذ برگ استحکام، مهندس از ساختمان مورد نظر بازدید می کند. در این بازدید، مهندس بر اساس تجربه خود، محل هایی را برای کنده کاری و برداشتن پوشش نازک کاری مشخص میکند تا بر اساس آنها بتواند نقشه ای از وضعیت سازه موجود تهیه کند. پس از تهیه از وضع موجود سازه، محاسبات سازه ای برای مقاوم سازی انجام می شود.

این محاسبات بسیار دقیق و حساس است و نیاز به تجربه بالای اجرائی و محاسباتی دارد. در نهایت نقشه جدید سازه آماده می گردد و محل هایی که باید مورد تقویت قرار گیرند، مشخص می شود.

پس از آماده شدن نقشه ها، مالک طی قراردادی عملیات اجرائي مقاوم سازی سازه را به یک شرکت، با صلاحیت اجرا، واگذار می کند و در حین اجرا که قرار است برگ استحکام را مهر و امضاء کند، بر عملیات اجرائی و مطابقت آن با نقشه ها نظارت می نماید.

پس از اتمام کار، مهندس صادرکنندۀ برگ استحکام بنا با توجه به محاسبات و نقشه ها و طرح تقویت انجام شده و اجرای عملیات تقویتی سازه مطابق نقشه ها استحکام ساختمان را تأیید و برگ تعهد مربوطه را گواهی امضاء می نماید. به این ترتیب روال صحیح و اصولی صدور برگ استحکام طی شده است.

با در نظر گرفتن مراحل فوق، صدور برگ استحکام برای یک ساختمان دو طبقه کوچک حدود ۵۰ میلیون تومان هزینه در بر خواهد داشت. حال آنکه برخی مهندسان ناآگاه، بدون در نظر گرفتن عواقب و مسئولیتهای این کار پرمخاطره، با دریافت مبلغی در حدود یک میلیون تومان بدون هیچگونه بررسی و حتی بازدیدی از ساختمان برای آن برگ استحکام صادر می کنند!

این مهندسان علاوه بر نابود کردن حیثیت حرفه ای خود، به همکاران خود نیز خیانت می کنند. این به اصطلاح مهندسان، همچنین، به بهره برداران آن ساختمان خیانت می کنند. مهندسان ناظری که صلاحیت طراحی نیز دارند باید بسیار هوشیار باشند تا در دام عده ای دلال برگ تعهد مهندسی، گرفتار نشوند و با صدور چنین برگ تعهدهایی خارج از اصول و ضوابط، آینده کاری و حیثیت حرفه ای خود را به مخاطره نیندازند.

اختلاف نظر وزارت راه و شهرسازی با شهرداری

در همین زمینه اخیرا وزارت محترم راه و شهرسازی نامه ای ابلاغ نموده است.
آن وزارتخانه محترم در این نامه اساساً تأیید استحکام بنا توسط مهندسان را امری ناممکن و غیر مجاز اعلام می نماید و ذکر می شود که مهندسان دارای پروانه اشتغال فقط مجاز به اعلام عدم استحکام بنا هستند و تأیید استحکام بنا شامل موارد متعددی می شود که از اختیارات و صلاحیت های مهندسان دارای پروانه اشتغال از سازمان های نظام مهندسی ساختمان خارج است.

عجیب آنکه علی رغم ابلاغ چنین نامه ای، شهرداری ها همچنان برای صدور پایانکار، مالکان را مجبور به ارائه برگ تأیید استحکام می نمایند!!!

اگه میخوای به یک مهندس ناظر خبره تبدیل بشی روی تصویر کتاب زیر کلیک کن و توضیحاتش رو بخون.