تیرچه کرومیت نوعی سقف پیش ساخته می باشد، مانند سقف تیرچه بلوک که شباهت زیادی به سقف تیرچه و بلوک دارد. برای ساخت سقف تیرچه کرومیت از تیرچه فولادی با جان باز در ترکیب با بتن، استفاده می شود. با توجه به اینکه سقف تیرچه بلوک معایبی نظیر؛ حتما نیاز به شمع بندی در زیر سقف می باشد و همین شمع بندی فضای زیادی را اشغال می کند که دست و پا گیر و هزینه بر نیز خواهد بود.
بنابراین سقف کرومیت به علت اینکه خودش می تواند وزن خود، به همراه متعلقاتش را تحمل کند دیگر نیازی به شمع بندی ندارد.
مزایای سقف تیرچه کرومیت
۱. همانطور که در بالا هم ذکر شد نیازی به شمع بندی در این نوع سقف ها نیست.
۲. با توجه به عدم نیاز به شمع بندی، سرعت اجرای بسیار بالایی دارند.
۳. قابلیت اجرا در ساختمان های فولادی، بتنی، بنایی
۴. هزینه ی کمتر و مدت زمان کم اجرا
۵. یکپارچگی سقف به علت جوش شدن و در نتیجه باربری بیشتر سازه
۶. امکان بتن ریزی چند سقف به صورت همزمان و در یک مرحله
۷. مصرف کمتر تعداد تیرچه ها در سقف ها به دلیل فاصله ی ۷۰ سانتی متری تیرچه ها از هم
۸. سبک شدن سازه به دلیل مصرف کمتر تیرچه و بتن ریزی
۹. آسانی در اجرای داکت و عبور تاسیسات
۱۰. کاهش مصرف بتن به دلیل فاصله ی بیشتر تیرچه کرومیت
معایب سقف تیرچه کرومیت
۱. به نیروی ماهر و مجرب نیاز دارد
۲. تیرچه ها حتما باید از نظر کیفی کنترل شوند و دارای استاندارد لازم باشند.
۳. همانند سقف طاق ضربی تیرچه ها بعد از گذشت مدت زمانی از گچ کاری از زیر سقف مشخص می شوند
سقف تیرچه فولادی با جان باز (کرومیت)
سقف های تیرچه فولادی با جان باز در ترکیب با بتن، از اجزای اصلی به شرح زیر تشکیل می شوند:
- تیرچه فولادی با جان باز
- بلوک
- میلگرد افت و حرارت
- کلاف عرضی
- بتن پوششی درجا
مشخصات فنی سقف تیرچه کرومیت
تیرچه های فولادی با جان باز
عضو پیش ساخته ای است که به صورت خرپاهای ویژه دو سر ساده اجرا می شود. تیرچه فولادی با جان باز در ۳ مرحله تحت بارگذاری قرار می گیرد.
در مرحله اول باربری، تیرچه هنگام حمل و نقل، بار ناشی از وزن خود را، در مرحله ی دوم در زمان اجرای سقف و قبل از گرفتن بتن، بار مرده سقف (شامل وزن سقف تیرچه بلوک بتن درجا و قالب ها) و بار زنده عوامل اجرایی را در حد فاصل تکیه گاه های تیرچه تحمل می کند. در مرحله سوم باربری و پس از گرفتن بتن، مقطع مرکب شامل تیرچه و بتن، تنش های ناشی از تمامی بارهای وارده به سقف را تحمل می کند. تیرچه فولادی با جان باز شامل بال تحتانی، اعضای قطری و بال فوقانی می باشد.
بال تحتانی
بال تحتانی تیرچه که از تسمه ساخته می شود، به عنوان عضو کششی خرپا عمل کرده و بارهای وارده را تحمل می کند.
اعضای قطری
اعضای قطری تیرچه که معمولا از میلگرد می باشند به عنوان عضو مورب خرپا عمل نموده و به کمک اعضای کششی و فشاری، ایستایی لازم را برای تحمل بارهای وارده تامین می نمایند.
بال فوقانی
بال فوقانی تیرچه، از نبشی، تسمه یا ناودانی ساخته شده در داخل بتن پوششی قرار می گیرد.
بلوک
از بلوک های توخالی سفالی، بتنی و یا از انواع مصالح سبک مناسب، برای پر کردن فضاهای خالی بین را به عنوان قالب زیرین بتن پوششی درجا استفاده می شود. به علاوه قسمت زیرین بلوک معمولا برای تامین سطحی صاف به منظور انجام نازک کاری و تیغه های داخلی بلوک، برای تقویت ایستایی مقطع بلوک، طراحی و ساخته می شوند.
بلوکها در سقفهای تیرچه و بلوک (یا تیرچه کرومیت) نقش سازه ای در تحمل بارهای وارد بر سقف ندارند، لیکن باید قادر به تحمل ضربه های ناشی از حمل و نقل متعارف و بارهای ناشی از عبور و مرور افراد در حین بتن ریزی باشند.
ارتفاع و طول بلوکها تابع ضخامت كل سقف و فاصله تیرچه ها از یکدیگر می باشد. حداقل ضخامت جدار بدنه بلوک های بتنی ۱۵ میلی متر و حداقل عرض نشیمنگاه بلوک، ۱۷.۵ میلی متر تعیین شده است.
مشخصات بلوکهای مورد مصرف باید مطابق با مندرجات فصل دوم از مشخصات فنی عمومی کارهای ساختمانی (نشریه ۵۵) باشد.
ضخامت تیغه های داخلی بلوکهای سفالی نباید از ۸ میلی متر کمتر باشد.
بلوک سفالی باید عاری از ترک و دانه های آهکی و رنگ آنها کاملا یکنواخت بوده و به طور یکسان پخته شده باشد. سطوح بلوک سفالی باید صاف و عاری از انحنا و خمیدگی بوده، دارای لبه های تیز و مستقیم و بافت ریز و متراکم باشند.
بلوک سفالی
بلوک سیمانی
یونولیت
پیشنهاد می کنم مقاله ی سقف وافل؛ معرفی و برتری آن بر سقف یوبوت و کوبیاکس (تصویری) را هم بخوانید.
میلگرد افت و حرارت
برای مقابله با تنش های ناشی از افت و تغییرات دما، میلگردهای افت و حرارت در جهت عمود بر تیرچه ها در قسمت بالایی سقف نصب می شوند.
در شرایط محیطی متوسط (مطابق بند ۹-۶-۶ مبحت نهم)، حداقل ضخامت پوشش بتنی روی این میلگردها باید ۳۰ میلی متر باشد. برای دیگر شرایط محیطی لازم است به جدول ۹-۶-۶ مبحث نهم رجوع شود.
حداقل قطر میلگردهای افت و حرارت برای فولاد نرم (AI)، پنچ میلی متر و برای فولادهای نیمه سخت (AI)، چهار میلی متر می باشد. حداقل سطح مقطع این میلگردها نباید از ۰.۰۰۲ سطح مقطع دال بتنی کمتر باشد.
فاصله بین دو میلگرد افت و حرارت متوالی نباید از هیچ یک از مقادیر ۵ برابر ضخامت دال بتنی و ۳۰ سانتی متر، بیشتر شود.
کلاف عرضی
استفاده از کلاف عرضی در سقف الزامی است. کلاف عرضی شامل ۲ میلگرد به قطر حداقل ۱۲ میلی متر است. یک میلگرد روی بال تحتانی و یک میلگرد در زیر یا روی بال فوقانی به موازات هم به صورت عمود بر تیرچه ها به آنها جوش می شود. (استفاده از کلاف عرضی در تمام دهانه ها الزامی است)
عرض کلاف نباید کمتر از ۱۰ سانتی متر اختیار شود.
انتهای کلاف عرضی باید هم در بالا و هم در پایین در محل برخورد به تیر فرعی مهار شوند.
برای دهانه های کوچکتر از ۵.۵ متر استفاده از حداقل یک کلاف عرضی الزامی است. برای دهانه های بزرگتر، کلاف های عرضی باید به نحوی انتخاب شود که فاصله ۲ کلاف عرضی مجاور هم از ۲.۵ متر تجاز نکند.
بتن پوششی درجا
بتن پوششی قسمتی از تیر مرکب است که در محل تکیه گاه پس از جاگذاری تیرچه ها و بلوک ها بتن ریزی می گردد و پس از حصول مقاومت لازم به کمک عضو کششی فولادی (تیرچه فولادی با جان باز)، بار وارد بر سقف را تحمل می کند.
مشخصات مکانیکی سقف تیرچه کرومیت
فولاد مصرفی برای تیرچه ها باید دارای مشخصات زیر باشد:
۱. میلگردهای فولادی مورد استفاده، علاوه بر دارا بودن مدول ارتجاعی کافی، باید جوش پذیر و شکل پذیر بوده و حداقل مجاز تغییر طول نسبی در مرحله گسیختگی را دارا باشند. این میلگردها می تواند از نوع ساده یا آج دار انتخاب گردد و باید از فولاد نرم (AI) یا فولاد نیمه سخت (AII) باشند. و سایر قطعات، ورق ها، نبشیها و ناودانی ها باید از نوع فولاد ساختمانی با قابلیت شکل پذیری و جوش پذیری مناسب باشند.
۲. فولاد مصرفی در تولید این نوع تیرچه باید با استاندارد ملی شماره ۱۶۰۰ ایران مطابقت کامل داشته باشد.
۳. در میلگردهای افت و حرارت، می توان از فولاد سخت (AIII) نیز استفاده نمود.
۴. فولاد کلاف عرضی به جهت امکان جوشکاری به تیرچه ها باید از نوع نرم (AI) و یا نیمه سخت (AII) باشد.
جنس بلوکها باید از مصالحی نظیر سفال، بتن یا مصالح سبک دیگر باشد و مواد تشکیل دهنده آنها نباید اثر شیمیایی مخرب بر روی بتن و فولاد داشته باشند.
فیلم ساخت تیرچه کرومیت
محدودیت های طراحی
۱. فاصله آزاد تیرچه ها نباید از ۷۵ سانتی متر تجاوز نماید.
۲. عرض بال تحتانی تیرچه ها نباید کمتر از ۱۰ سانتی متر و یا ۲/۷ (دو هفتم) ضخامت سقف باشد.
۳. برای دهانه های کوچکتر از ۴ متر می توان حداقل بال تحتانی را به ۸ سانتی متر کاهش داد.
۴. ضخامت دال بتنی نباید از ۱/۱۲ (یک دوازدهم) فاصله ی آزاد بین تیرچه ها و یا ۵ سانتی متر کمتر باشد.
۵. ضخامت دال بتنی نباید از ۱/۱۲ (یک دوازدهم) فاصله آزاد بین تیرچه ها و یا ۵ سانتی متر کمتر باشد.
۶. قسمت هایی از تیرچه که داخل بتن قرار می گیرد، نباید رنگ شود.
۷. ضخامت ورق ها، نبشی ها و پروفیل هایی که جوشکاری می شوند، نباید از ۳ میلی متر کمتر باشد.
۸. بعد جوش میلگرد جان به ورقهای بال، نصف قطر میلگرد جان منظور می شود.
کنترل افتادگی
افتادگی تیرچه ها، ناشی از بار زنده نباید از مقادیر زیر تجاوز نماید:
سقف ها: ۱/۳۶۰ (یک سیصد و شستم) دهانه
بام ها:
الف) ۱/۳۶۰ (یک سیصد و شستم) دهانه، برای مواردی که زیر سقف نازک کاری شده و یا از سقف کاذب استفاده می شود.
ب) ۱/۲۴۰ (یک دویست و چهلم) دهانه، برای دیگر موارد.
نکته: تیرچه ها می توانند دارای افتادگی تا دهانه، باشند.
تصاویر دیگری از سقف تیرچه کرومیت
جمع بندی و نکات پایانی
در این مقاله در مورد سقف تیرچه کرومیت صحبت کردیم برای مطالعه ی کامل مباحث مربوط به تیرچه کرومیت به نشریه شماره ۱۵۱ و ۵۴۳ مراجعه کنید.
در این مقاله یاد گرفتیم که تفاوت بیشتر سقف تیرچه کرومیت با تیرچه بلوک در نوع تیرچه ها می باشد که در تیرچه کرومیت دیگر نیازی به شمع بندی نداریم.
ممنونم از اینکه همیشه به دنبال یادگیری هستید و این مقاله هم با دقت خواندید. منتظر نظرات ارزشمند شما در مورد این مقاله هستم.
منبع: عمران وب
